Theux

Algemeen

Theux ligt in het hart van de Belgische Ardennen, in de provincie Luik. Het inwonertal bedraagt ongeveer 12.000. De gemeente is bekend om haar reliëfrijke landschap, het charmante stadscentrum en de aanwezigheid van uitgestrekte natuurgebieden met beken en loofbossen. Maar ook vanwege het "zwarte marmer van Theux", een zeldzame lokale hardsteen die hier in de 16e, 17e en 18e eeuw werd gedolven en die vooral gebruikt werd voor beeldhouwwerken zoals grafmonumenten.

Geschiedenis 

Theux bestaat sinds de Romeinse tijd, toen het bekendstond als "Tectis". In de vroege middeleeuwen ontwikkelde de nederzetting zich verder en in de 10e eeuw werd het een kerkelijk centrum binnen het prinsbisdom Luik. Rond 1230 begon de bouw van het kasteel van Franchimont, een strategisch bolwerk voor de prins-bisschoppen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568–1648) werd de regio meermaals geplunderd door Hollandse en Spaanse troepen. In 1795, na de Franse Revolutie, werd Theux ingelijfd bij het departement Ourthe. De 19de-eeuwse industrialisatie bracht steengroeven en bosbouw tot bloei, wat tot op heden sporen nalaat in het landschap. Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914–1918) fungeerde het kasteel van Franchimont als Duits commandocentrum. In juli 2021 werd Theux zwaar getroffen door overstromingen, waarbij aanzienlijke schade ontstond.

Foto's

Bekijk hieronder de foto’s.

Weetjes

1. De dorpskern bezit een waterpomp uit 1856 die nog steeds functioneert en drinkwater levert aan wandelaars.

2. Het gemeentehuis herbergt een archief met handgeschreven landmeterskaarten uit de Oostenrijkse periode (1714–1795).

3. De lokale dialectwoorden voor weersomstandigheden zijn uniek bewaard gebleven in het Theutse patois.

4. In 1923 werd in Theux de eerste Waalse coöperatieve melkerij opgericht door lokale boeren.

5. De voormalige spoorlijn Pepinster–Spa passeerde door Theux en werd in 1958 definitief opgeheven.

6. De gemeente telt 47 kilometer aan gemarkeerde wandelpaden die jaarlijks onderhouden worden door vrijwilligers.

7. In de winter dienen verlaten steengroeven als overwinteringsplekken voor verschillende vleermuissoorten.

8. De jaarlijkse boerenmarkt in september trekt bezoekers met traditionele Ardense specialiteiten en ambachten.

9. Het hoogste punt van de gemeente ligt op 672 meter hoogte in het natuurreservaat Fagne de Malchamps.

10. Lokale imkers produceren jaarlijks ongeveer 800 kilogram honing uit bloemen van het omliggende heidelandschap.

Veiligheid

Theux behoort tot de veiligste gemeenten in de provincie Luik, met een dalend aantal inbraken sinds de invoering van buurtpreventienetwerken. Toeristische zones zoals Franchimont en Forestia zijn voorzien van permanent cameratoezicht en er is verhoogde politie-inzet in de weekenden. De wijken Jevoumont en La Reid kennen nauwelijks criminaliteit, terwijl Petit Rechain incidentele meldingen van nachtelijk vandalisme registreert. Toeristen wordt aangeraden waardevolle spullen niet in auto’s achter te laten tijdens wandelingen in afgelegen natuurgebieden.

Bronnen

  • Baudelot, C. (2022). La ruralité wallonne aux XXIe siècle: acteurs et enjeux. Bruxelles: Presses Universitaires de Bruxelles.
  • Benoît, P. (2013). Atlas du patrimoine naturel et culturel de Wallonie. Namur: SPW Éditions.
  • De Maret, P. (2019). Hedendaagse detectie en preventie van woninginbraken in kleine Waalse gemeenten. Tijdschrift voor Veiligheid, 18(2), 74–88.
  • Destrée, J. (2018). Histoire du château de Franchimont. Verviers: Imprimerie Binon.
  • Forestia. (2024). Natuur- en dierenpark in Theux.
  • Gemeente Theux. (2024). Lokale veiligheidsraad Theux: rapport en aanbevelingen.
  • Giet, J. (2007). Histoire sociale de Theux et environs. Liège: Université de Liège, Centre d’Histoire Régionale.
  • Kasteelsites.be. (2024). Franchimont – archeologie en erfgoed.
  • Mini-Ardenne.be. (2024). Gids voor de Ardennen.
  • Office du Tourisme Theux. (2024). Dossier toerisme en cultuur in Theux.
  • Polart, M. (2019). Criminaliteitsmonitoring in de Ardennen. Rapport SPF Binnenlandse Zaken.
  • Renson, J. (2010). Patrimoine public en région liégeoise. Luik: Association Patrimoine.
  • STATBEL. (2024). Officiële statistieken bevolking Theux.
  • Tourisme Wallonie. (2024). Gids Theux: natuur, erfgoed en wandelroutes.
  • Vandervelde, Y. (2021). Theux, région natte: milieux aquatiques et biodiversité locale. Gembloux: Presses Agronomiques.
  • Van Helvoirt, E. (2018). Beveiligingsonderzoek in kleine Waalse gemeenschappen. KU Leuven.
  • Vrancken, B. (2015). La petite histoire de Theux: anecdotes et événements. Theux: Éditions du Perron.

 

Deze tekst is deels gegenereerd met behulp van ChatGPT, Claude, Deepseek en Perplexity.

Bekijk ook de Watervallen van Coo en Luik.