🇨🇿 Tsjechië
Algemeen
Tsjechië, officieel de Tsjechische Republiek, is een land in Centraal-Europa, met een oppervlakte van 78.866 vierkante kilometer en een bevolking van ongeveer 10,7 miljoen mensen. Het land grenst aan Duitsland, Oostenrijk, Slovenië, Polen en Slowakije. Tsjechië is beroemd om zijn kastelen, middeleeuwse steden en de rijke traditie in bierbrouwen.
Praag is de hoofdstad en grootste stad van Tsjechië met ongeveer 1,4 miljoen inwoners. Brno is de tweede stad met circa 400.000 inwoners, gevolgd door Ostrava (3) met ongeveer 280.000, Plzeň (4) rond 180.000, Liberec (5) 105.000, Olomouc (6) 100.000, Ústí nad Labem (7) 90.000, Hradec Králové (8) 93.000, Pardubice (9) 92.000 en Zlín (10) circa 74.000 inwoners.
Toerisme
Tsjechië biedt een breed spectrum aan steden die variëren van prachtige culturele centra tot robuuste industriële gebieden, waarbij sommige industriële steden verrassend fraaie centra herbergen. Praag, met haar gotische kerken, Praagse Burcht en levendige cultuur, vormt het culturele hart. Český Krumlov betovert met middeleeuwse straatjes langs de rivier, Karlovy Vary schittert door weelderige kuurbaden en neoklassieke architectuur. Kutná Hora toont de gotische Sint-Barbarakerk en oude zilvermijnen, Liberec combineert barok met moderne accenten, Plzeň is bekend om haar pilsbrouwerijen en gezellige binnenstad. Brno mengt Jugendstil met communistische bouwstijlen en is een bruisende universiteitsstad. Olomouc en Telč voegen met barokke pleinen en renaissancistische marktpleinen historische allure toe.
Industriële steden als Ostrava en Karviná dragen hun mijnbouwverleden, maar beschikken over verrassend mooie stadscentra met gerenoveerde pleinen en cultuurhuizen. Mladá Boleslav, bekend om haar autofabriek, heeft een bescheiden, maar sfeervol centrum. Pardubice, een spoorwegknooppunt, heeft een charmant historisch stadscentrum. Ústí nad Labem ligt in een industrieel gebied aan de Elbe en heeft een gemengd beeld, met enkele herontwikkelde stadsdelen. Teplice is beroemd om thermale baden en heeft een aantrekkelijk centrum ondanks haar industriële achtergrond. Jihlava, Třinec en Zlín benadrukken hun industriële wortels, waarbij Zlín met functionele architectuur vooral bekendstaat, maar ook hier zijn historische plekken te vinden. Zo toont Tsjechië een sterk contrast tussen pittoreske historische steden en robuuste industriële centra met vaak verrassend mooie stadscentra.
Geschiedenis
Tsjechië heeft een lange en complexe geschiedenis, die zich uitstrekt over duizenden jaren. Het maakte deel uit van het Boheemse Koninkrijk en was later een van de belangrijkste landen in het Heilige Roomse Rijk. Na de Tweede Wereldoorlog werd Tsjechië onderdeel van Tsjechoslowakije, dat in 1993 werd opgesplitst in de Tsjechische Republiek en Slowakije. Het land heeft sindsdien zijn democratische en economische systemen hervormd, en het is sinds 2004 lid van de Europese Unie. Tsjechië heeft een rijke culturele geschiedenis, met invloeden van zowel de Duitse als de Slavische cultuur.
De tien oudste steden van Tsjechië, van oudste naar jongste, gebaseerd op de historische en archeologische ouderdom van de nederzettingen en hun continue bewoning, zijn Brno, Olomouc, Praag, Plzeň, České Budějovice, Kutná Hora, Hradec Králové, Znojmo, Tábor en Jihlava.
Weetjes
1. Tsjechië is de thuisbasis van de oudste universiteit van Centraal-Europa, de Universiteit van Praag, opgericht in 1348.
2. Het land heeft meer dan 2.000 kastelen en forten, waardoor het een van de kastelenrijkste landen ter wereld is.
3. Tsjechië staat bekend om zijn bier, met de beroemde pilsner die in Pilsen werd ontwikkeld.
4. De Tsjechische taal behoort tot de West-Slavische taalgroep en wordt geschreven met het Latijnse alfabet.
5. Het land heeft een aantal UNESCO Werelderfgoedlocaties, waaronder de stad Český Krumlov en de historische binnenstad van Praag.
6. Tsjechië heeft de hoogste bierconsumptie per capita ter wereld.
7. Het Tsjechische nationale team won de Europese voetbalkampioenschappen in 1976.
8. Praag is de thuisbasis van de oudste nog in gebruik zijnde dierentuin in Europa, de Dierentuin van Praag, die werd geopend in 1931.
9. Tsjechië heeft een van de hoogste levensverwachtingen in de wereld.
10. Het land heeft een sterke traditie in marionettentheater, dat teruggaat tot de 18e eeuw.
Veiligheid
Tsjechië is over het algemeen een veilig land voor toeristen, met een laag misdaadcijfer. De meeste grote steden, zoals Praag, Brno en Ostrava, zijn veilig voor bezoekers, hoewel men alert moet blijven op zakkenrollerij in drukke toeristische gebieden. Het land heeft een goed gezondheidszorgsysteem en is goed voorbereid op buitenlandse bezoekers. Het is altijd raadzaam om waakzaam te blijven in grote groepen of drukbezochte plekken.
Architectuur
In deze overzichtslijst vind je per Tsjechische stad de 1 tot 3 overheersende officiële architectuurstijlen, chronologisch geordend volgens hun historische ontwikkeling. De selectie volgt de wereldwijde, en vooral de Tsjechische, officiële architectuurconventies:
Romaans (ca. 1100–1250): massieve muren, ronde bogen
Gotiek (ca. 1250–1500): hoge spitsbogen, luchtbogen
Renaissance (ca. 1520–1620): symmetrie, sgraffito, Italiaanse invloeden
Barok (ca. 1630–1780): dynamisch, rijk versierd
Neoclassicisme (ca. 1780–1850): monumentaal, zuilen
Historisme / Eclecticisme (ca. 1850–1910): mix van revivalstijlen, neobarok/neorenaissance/neogotiek
Jugendstil / Art nouveau (ca. 1890–1914): sierlijke lijnen, florale motieven
Modernisme / Functionalisme (ca. 1920–1940): strakke vormen, glas, staal, wit stucwerk
Brutalisme (ca. 1955–1980): ruw beton, blokvormen
Postmodernisme / Hedendaags (ca. 1990–heden): speels, opvallend, vernieuwend
Hieronder vind je per stad de relevante bouwstijlen, telkens in officiële chronologische volgorde, gevolgd door een officiële UNESCO-vermelding waar van toepassing.
A–C
Brno: modernisme/functionalisme, brutalistisch, renaissance
Cheb: romaans, gotiek, renaissance, barok
České Budějovice: renaissance, barok, modernisme
Český Krumlov: gotiek, renaissance, barok
UNESCO: Historisch centrum van Český Krumlov
H–K
Hradec Králové: barok, art nouveau, modernisme
Jihlava: gotiek, renaissance
Karlovy Vary (Karlsbad): historisme/eclecticisme, jugendstil/art nouveau, neorenaissance
UNESCO: Grote kuuroorden van Europa
L–O
Liberec: art nouveau, modernisme, postmodernisme
Mariánské Lázně (Marienbad): historisme/eclecticisme, jugendstil/art nouveau, neoclassicisme
UNESCO: Grote kuuroorden van Europa
Olomouc: barok, neoclassicisme, gotiek
Ostrava: art nouveau, modernisme, brutalisme
P–T
Pilsen (Plzeň): art nouveau, modernisme, barok
Praag (Praha): gotiek, barok, art nouveau
UNESCO: Historisch centrum van Praag
Telč: renaissance, barok, gotiek
UNESCO: Historisch centrum van Telč
Třebíč: romaans, renaissance, barok
UNESCO: Joodse wijk en basiliek van Třebíč
V–Z
Františkovy Lázně (Franzensbad): neoclassicisme, historisme/eclecticisme, jugendstil/art nouveau
UNESCO: Grote kuuroorden van Europa
Zlín: modernisme/functionalisme, brutalisme
Bronnen
- Czech Tourism. (2023). Discover the Czech Republic.
- Encyclopaedia Britannica. (2023). Czech Republic.
- Lonely Planet. (2023). Czech Republic Travel Guide. Lonely Planet Publications.
- National Geographic. (2023). Czech Republic: A Land of Castles and Culture. National Geographic Society.
- World Atlas. (2023). Czech Republic: Geography and Economy.
Deze tekst is deels gegenereerd met behulp van ChatGPT, een AI-taalmodel van OpenAI.