Palmera Inclinada (verdwenen landmark)

Algemeen

De Palmera Inclinada, letterlijk de “hellende palmboom”, was een iconische Canarische dadelpalm nabij het dorp Masdache op Lanzarote. Gelegen aan de voet van de Montaña Negra, in de wijngaardstreek La Geria, groeide deze palm horizontaal door voortdurende blootstelling aan de noordoost-passaatwinden. De boom ontwikkelde zich tot een internationaal herkend symbool van het eiland, totdat vandalisme in oktober 2022 abrupt een einde maakte aan zijn bestaan.

Geschiedenis

De Palmera Inclinada was iets ten noorden van de weg te vinden die je ziet op bovenstaande kaart. De boom diende decennialang als oriëntatiepunt voor de lokale bevolking, maar verwierf vanaf circa 2015 wereldwijde bekendheid via sociale media. De uitzonderlijke groeivorm, waarbij de stam vrijwel evenwijdig aan de grond lag, maakte hem tot een studieobject van natuurlijke aanpassing aan extreme weersomstandigheden. Op 30 oktober 2022 werd de palm aangetroffen met een diepe zaagsnede in de stam, waardoor de kroon afbrak en de boom omviel. De Policía Local van Tías en de milieueenheid SEPRONA startten onmiddellijk een onderzoek naar dit milieumisdrijf, wat leidde tot publieke verontwaardiging en discussies over de bescherming van emblematische bomen op de Canarische Eilanden.

Foto's

Bekijk hieronder de foto's van mijn bezoek in juni 2022, toen de boom er nog stond.

Weetjes

1. De Palmera Inclinada stond op ongeveer 345 meter boven zeeniveau, in een van de belangrijkste wijnbouwgebieden van Lanzarote.

2. De boom behoorde tot de soort Phoenix canariensis, een endemische palmensoort die uitsluitend van nature voorkomt op de Canarische Eilanden.

3. De horizontale groeivorm ontstond door jarenlange blootstelling aan de krachtige passaatwinden die vanuit het noordoosten over het eiland waaien.

4. Instagram en andere sociale mediaplatforms transformeerden de palm vanaf circa 2015 van lokaal oriëntatiepunt tot internationale toeristische trekpleister.

5. Het Cabildo de Lanzarote veroordeelde de vernieling publiekelijk als een ernstig milieudelict en symbool van cultuurverlies voor het eiland.

6. De zaagsnede in de stam was circa 25 tot 30 centimeter diep, wat aanduidt dat de daad zorgvuldig gepland en opzettelijk was.

7. Ondanks intensief onderzoek door lokale autoriteiten zijn er tot op heden geen publieke bevestigingen van arrestaties in verband met de vernieling.

8. De locatie blijft een plaats van herdenking voor eilandbewoners en bezoekers die de symbolische betekenis van de boom waarderen.

9. Het incident leidde tot voorstellen om een formele juridische status te creëren voor emblematische bomen op de Canarische Eilanden.

10. Spaanse en Canarische wetgeving voorziet in boetes tot honderdduizenden euro’s voor de vernieling van beschermde palmbomen en andere vegetatie.

Veiligheid

Het gebied rond de voormalige Palmera Inclinada in Masdache wordt algemeen beschouwd als een veilige bestemming voor bezoekers. De omgeving behoort tot het rustige binnenland van Lanzarote, gekenmerkt door wijngaarden, vulkanische landschappen en kleine dorpen waar criminaliteit zeldzaam is. Het incident met de palm was een uitzonderlijke daad van vandalisme en niet representatief voor de algemene veiligheidssituatie in de regio.

Bronnen

Ayuntamiento de Tías. (2022). Comunicado oficial sobre actos vandálicos en el patrimonio natural del municipio. Tías: Concejalía de Medio Ambiente.
BOE. (2007). Ley 42/2007, de 13 de diciembre, del Patrimonio Natural y de la Biodiversidad. Madrid: Boletín Oficial del Estado.
Cabildo de Lanzarote. (2022). Declaración institucional sobre la protección del patrimonio natural insular. Arrecife: Servicio de Medio Ambiente.
Cabildo de Lanzarote. (2023). Plan de Acción para la Protección de Elementos Vegetales Emblemáticos de Lanzarote. Arrecife: Consejería de Medio Ambiente.
Fernández-Palacios, J. M., & Whittaker, R. J. (2008). The Canaries: An important biogeographical meeting place. Journal of Biogeography, 35(3), 379–387.
García-Talavera, F. (1999). La Macaronesia: Consideraciones geológicas, biogeográficas y paleoecológicas. In J. M. Fernández-Palacios, J. J. Bacallado & J. A. Belmonte (Eds.), Ecología y cultura en Canarias (pp. 39–64). Santa Cruz de Tenerife: Museo de Ciencias Naturales de Tenerife.
González-Pérez, M. A., Caujapé-Castells, J., & Sosa, P. A. (2004). Molecular evidence of hybridisation between the endemic Phoenix canariensis and the widespread P. dactylifera with reference to Canarian palm groves. Plant Systematics and Evolution, 247(3–4), 137–144.
Gobierno de Canarias. (2017). Ley 4/2017, de 13 de julio, del Suelo y de los Espacios Naturales Protegidos de Canarias. Santa Cruz de Tenerife: Boletín Oficial de Canarias.
Gobierno de Canarias. (2019). Estrategia Canaria de Biodiversidad 2030. Consejería de Transición Ecológica, Lucha contra el Cambio Climático y Planificación Territorial.
La Provincia. (2022, 31 oktober). La palmera inclinada de Masdache cae víctima del vandalismo. Geraadpleegd in 2024.
La Voz de Lanzarote. (2022, 1 november). Indignación por el ataque vandálico a la palmera inclinada de Masdache. Geraadpleegd in 2024.
Marrero Rodríguez, Á., & Francisco-Ortega, J. (2001). Evolución y biogeografía de las palmas endémicas canarias. Revista de la Academia Canaria de Ciencias, 13(1–2), 63–82.
Naranjo-Cigala, A., Sabaté-Bel, F., & Belmonte, J. (1991). Flora vascular de la isla de Lanzarote (Islas Canarias). La Laguna: Instituto de Estudios Canarios.
Patronato de Turismo de Lanzarote. (2023). Guía de espacios naturales y elementos patrimoniales de Lanzarote. Arrecife: Cabildo de Lanzarote.
Rivera Núñez, D., & Obón de Castro, C. (1991). La guía de INCAFO de las plantas útiles y venenosas de la Península Ibérica y Baleares. Madrid: INCAFO.
Romero Martín, L. E., & Arco Aguilar, M. C. (2010). Paleoecología y etnobotánica de Phoenix canariensis. Vieraea, 38, 117–132.
Saro, I., González-Pérez, M. A., Sosa, P. A., & González-González, E. A. (2014). Genetic diversity and structure of Phoenix canariensis populations: Conservation implications. Tree Genetics & Genomes, 10(6), 1551–1563.
SEPRONA. (2022). Informe de actuaciones en delitos contra el medio ambiente en Canarias 2022. Las Palmas de Gran Canaria: Guardia Civil.
Sosa, P. A., González-Pérez, M. A., Moreno, C., & Clarke, J. B. (1998). Conservation genetics of the endemic and endangered Canary Island date palm (Phoenix canariensis). Australian Journal of Botany, 46(4), 487–494.
Turismo Lanzarote. (2024). Patrimonio natural de Lanzarote: Guía para visitantes responsables. Arrecife: Patronato de Turismo de Lanzarote. Geraadpleegd in 2024.