Xanten

Algemeen

Xanten ligt aan de Oude Rijn en telt circa 22.000 inwoners. De stad onderscheidt zich door een middeleeuws ommuurd centrum, een gotische domkerk en het Archeologisch Park dat gewijd is aan de Romeinse Colonia Ulpia Traiana. Deze drie pijlers geven de plaats een blijvend historisch en cultureel karakter dat vandaag nog steeds zichtbaar is in de ruimtelijke structuur en het stedelijk leven.

Geschiedenis

De oorsprong van Xanten gaat terug tot de stichting van de Colonia Ulpia Traiana, die tussen 98 en 107 n.Chr. onder keizer Trajanus werd aangelegd als een belangrijk centrum van Germania Inferior. De nabijgelegen legionaire basis Vetera speelde hierbij een cruciale rol. In de derde eeuw raakte de stad zwaar beschadigd door Frankische invallen, waarna in de vroege middeleeuwen een nieuwe kern ontstond rondom het St. Viktorstift. Deze kerkelijke gemeenschap groeide uit tot een belangrijk religieus en cultureel centrum. In 1228 kreeg Xanten stadsrechten, waardoor het een volwaardige stedelijke rol kreeg binnen de regio. Na eeuwen van economische bloei en tegenslag werd de stad in februari 1945 vrijwel volledig verwoest door bombardementen, maar in de naoorlogse periode herrees Xanten in zorgvuldig gerestaureerde vorm. Vanaf de negentiende eeuw vonden bovendien systematische archeologische opgravingen plaats die uiteindelijk leidden tot de oprichting van het LVR-Archeologisch Park in 1977 en de opening van het RömerMuseum in 2008.

Foto’s

Bekijk hieronder de foto's.

Weetjes

1. Volgens het middeleeuwse Nibelungenlied werd Siegfried, de mythische drakendoder, in Xanten geboren, wat de stad een vaste plaats gaf in de Germaanse heldensagen.

2. De heilige Victor van Xanten, naar wie de St. Viktor Dom is genoemd, werd in de late oudheid vereerd als martelaar na zijn executie omdat hij weigerde deel te nemen aan vervolgingen van christenen.

3. In de 14e eeuw was Xanten lid van de Hanze, waarmee het deelnam aan een uitgebreid handelsnetwerk dat Noordwest-Europa economisch vormgaf.

4. In de 15e eeuw kende Xanten een Joodse gemeenschap met een synagoge in de Marsstraße, tot deze tijdens de pestperiode werd verdreven.

5. In februari 1945 werd Xanten zwaar gebombardeerd tijdens Operatie Veritable, waarna slechts een klein deel van de historische binnenstad overeind stond.

6. De Oude Rijn bij Xanten was eeuwenlang een belangrijke verbinding voor de doorvoer van goederen tussen het Ruhrgebied en de Noordzee.

7. In het Archeologisch Park wordt de conserveringsmethode “schwebende Konservierung” toegepast, waarbij resten ter plekke behouden blijven onder beschermende constructies.

8. Archeologische vondsten tonen dat Colonia Ulpia Traiana beschikte over gespecialiseerde glasateliers die luxe glaswerk produceerden dat tot ver buiten de regio werd verhandeld.

9. In de middeleeuwen bezat Xanten muntrecht en liet men zilveren denaren slaan met de afbeelding van de heilige Victor.

10. De Rijnregulatie onder leiding van Johann Gottfried Tulla in de 19e eeuw bracht een aanzienlijke verandering teweeg in de rivierloop bij Xanten en vormde de huidige waterstructuur.

Veiligheid

Het historische centrum met de Dom, de Altstadt en het Archeologisch Park wordt als veilig ervaren door bezoekers, mede door regelmatige controles en goede verlichting. Op marktdagen en bij parkeerterreinen van het Archeologisch Park is waakzaamheid tegen zakkenrollerij raadzaam. In de natuurgebieden rond de Bislicher Insel gelden voorzorgsmaatregelen die passen bij open landschappen. De gemeente beschikt daarnaast over een civiel-beschermingsplan dat onder meer het risico van Rijnoverstromingen adresseert, en actuele informatie is beschikbaar bij het Toeristeninformation Center naast de Klever Tor.

Bronnen

  • Cüppers, H. (Hrsg.). (1990). Die Römer in Rheinland-Pfalz. Theiss Verlag.
  • Espinosa-Espinosa, D., González-García, A. C., & García-Quintela, M. V. (2018). Urban planning and ritual action in Colonia Ulpia Traiana (Xanten, Germany): Understanding a non-solar orientation pattern. Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 18(4), 85–92.
  • Kraus, K. (1999). Die Befunde der Insula 39 in der Colonia Ulpia Traiana (Xanten). BAR International Series 786.
  • Landschaftsverband Rheinland (LVR) (Hrsg.). (2008). Colonia Ulpia Traiana. Xanten und sein Umland in römischer Zeit (Xantener Berichte, Sonderband). Philipp von Zabern.
  • LVR-Archäologischer Park Xanten. (2023). Jahresbericht 2022: Forschung, Sicherung, Vermittlung.
  • Otten, T. (2013). Die Ausgrabungen unter dem St.-Viktor-Dom zu Xanten (Rheinische Ausgrabungen, Bd. 65). Philipp von Zabern.
  • Ruppienė, V., & Schüssler, U. (2018). Incrustations from Colonia Ulpia Traiana (Near Modern Xanten, Germany). In ASMOSIA XI, Interdisciplinary Studies on Ancient Stone (pp. 351–361). University of Split.
  • Stadt Xanten. (2021). Hochwasserschutzkonzept Xanten 2030.
  • Weber, G. (2000). Xanten: Von der Römerzeit bis zur Gegenwart. Wien.

 

Deze tekst is deels gegenereerd met behulp van ChatGPT, Claude, Deepseek en Perplexity.

Bekijk ook Kleve, Kalkar en het Ruhrgebied.