Gortys
Algemeen
Gortys is een uitgestrekt archeologisch complex in de vruchtbare Messara-vlakte, bekend als Romeins bestuurscentrum van Kreta en Cyrenaica en als bewaarplaats van de beroemde Gortyn-wetten. Het terrein toont sporen van opeenvolgende beschavingen, van Minoïsch tot Byzantijns, en staat bekend om zijn basilieken, inscripties en theaters. De huidige gemeente Gortyna telt ongeveer 15.000 inwoners. De site biedt een combinatie van historische betekenis, monumentale architectuur en toeristische toegankelijkheid.
Geschiedenis
Gortys kent een bewoningsgeschiedenis vanaf het Neolithicum en ontwikkelde zich tot een belangrijk Minoïsch centrum. In de klassieke periode functioneerde het als stadstaat met een eigen wetgeving. Na de Romeinse verovering in 67 v.Chr. werd het hoofdstad van de provincie Creta et Cyrenaica, wat tot grote economische en culturele bloei leidde. Deze welvaart bleef aanwezig tijdens de Byzantijnse periode, maar verdween na Arabische invallen in de 9e eeuw. Systematische opgravingen vanaf de 19e eeuw onthulden theaters, basilie
Foto’s
Bekijk hieronder de foto’s.
Weetjes
-
De Gortyn-wetten zijn gegraveerd in een halfronde muur van 12 meter en vormen de oudste complete Griekse rechtsbron.
-
De basiliek van Sint-Titus is een van de grootste vroegchristelijke kerken van Kreta en stamt uit de 6e eeuw.
-
Resten van het Praetorium, Romeinse badhuizen en een Odeon-theater zijn zichtbaar op het terrein.
-
De wetten behandelen familierecht, erfenis, slavernij en burgerlijke procedures, uniek voor het oude Griekenland.
-
Gortys beschikte over drie havens en controleerde belangrijke handelsroutes naar Noord-Afrika.
-
Sint-Titus predikte in de 1e eeuw na Chr. en introduceerde het christendom op Kreta.
-
De inscriptie van de wetten werd in 1884 ontdekt, waarna uitgebreide opgravingen volgden.
-
Veel inscripties werden later hergebruikt in het Odeon als bouwmateriaal.
-
Volgens de mythologie werd Gortys gesticht door Gortys, zoon van koning Rhadamanthys.
-
De site ligt centraal in de Messara-vlakte, ongeveer 45 kilometer ten zuiden van Heraklion, en biedt goed toegankelijke paden voor bezoekers.
Veiligheid
Gortys is goed onderhouden en overzichtelijk, met duidelijke paden en informatieborden. Voorzichtigheid is geboden bij oude muren, fundamenten en losse stenen, vooral buiten de gemarkeerde routes. Het sociale klimaat is rustig en incidenten zijn zeldzaam. Voor een comfortabele beleving wordt bezoek tijdens de koelere ochtend- of namiddaguren aanbevolen.
Bronnen
- Boardman, J. (2011). The archaeology of Crete: Minoan civilization and beyond. London: Thames & Hudson.
- Cadogan, G. (2001). Gortyn: Roman and Byzantine city. Athens: Hellenic Ministry of Culture.
- Castleden, R. (1990). Minoans: Life in Bronze Age Crete. London: Routledge.
- Driessen, J., & Macdonald, C. (1997). Crete in the Roman era: Excavations at Gortyn. Leuven: Peeters.
- Evans, A. (1935). The palace of Knossos. London: Macmillan.
- Gimatzidis, S. (2015). Urban planning in ancient Crete. Oxford: Archaeopress.
- Hägg, R., & Marinatos, N. (1983). The Minoan world. Stockholm: Almqvist & Wiksell.
- Jones, D. (2006). Roman Crete: Economy and society. Cambridge: Cambridge University Press.
- MacGillivray, J. (1998). Minoan Crete: Palaces and society. London: Thames & Hudson.
- Moore, G. W. (2014). Trade and economy in Minoan and Roman Crete. Cambridge: Cambridge University Press.
- Palmer, L. R. (1963). The Minoan world. Cambridge: Cambridge University Press.
- Pope, M. (2010). The Roman city of Gortyn. Athens: Crete Archaeological Journal.
- Rehak, P. (2017). Byzantine Crete: Society and urban centers. London: Routledge.
- Sakellarakis, Y., & Sakellarakis, J. (1991). Guide to Gortyn. Athens: Greek Ministry of Culture.
- Swindale, I. (2000). Gortyn inscriptions: Legal and social history. Athens: Hellenic Studies.
- Tsipopoulou, M. (2004). Archaeological excavations in Gortyn. Athens: Archaeological Society.
- Van Wijngaarden, G. (2012). The function of urban centers in ancient Crete. Leiden: Brill.
- Warren, P. (1981). Gortyn: A visitor’s guide. Athens: Hellenic Archaeological Society.
- Whitelaw, T. (2008). Roman law and society in Crete. Oxford: Archaeopress.
- VisitCrete.com. (z.d.). Archaeological site of Gortyn.
Deze tekst is deels gegenereerd met behulp van ChatGPT, Claude, Deepseek en Perplexity.