🇹🇷 Turkije

Algemeen

Turkije is een transcontinentale staat die zich uitstrekt over zowel Zuidwest-Azië als Zuidoost-Europa. Het land heeft een bevolking van ongeveer 86 miljoen inwoners. Turkije grenst aan Armenië, Azerbeidzjan, Bulgarije, Georgië, Griekenland, Iran, Irak en Syrië. Het heeft zowel een rijke geschiedenis als een diverse cultuur. 

Istanbul is de grootste stad en economisch gezien de belangrijkste stad van Turkije met ongeveer 15,7 miljoen inwoners in 2025. Ankara is echter de hoofdstad en qua inwoneraantal de tweede stad met circa 5,8 miljoen inwoners, gevolgd door Izmir (3) met ongeveer 4,5 miljoen, Bursa (4) rond 3,2 miljoen, Antalya (5) 2,7 miljoen, Konya (6) 2,3 miljoen, Adana (7) 2,3 miljoen, Gaziantep (8) 2,2 miljoen, Mersin (9) 1,9 miljoen en Diyarbakir (10) circa 1,8 miljoen inwoners.

Toerisme

Turkije kent een duidelijk contrast tussen internationaal gewaardeerde toeristische steden en meer functionele centra. Steden als Antalya, Bodrum, Bursa, Çanakkale, Edirne, Eskişehir, Fethiye, Gaziantep, Istanbul (vooral Sultanahmet), Izmir, Konya, Kuşadası, Mardin, Safranbolu, Şanlıurfa, Side, Trabzon en Van worden door internationale reisgidsen en Turkse erfgoedinstanties geroemd om hun rijke Byzantijnse, Romeinse en Ottomaanse erfgoed. Deze steden blinken uit door indrukwekkende monumenten, levendige bazaars en spectaculaire ligging aan zee of in het binnenland.

Daartegenover staan steden als Adana, Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ankara, Batman, Bitlis, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Iğdır, Kahramanmaraş, Kars, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Malatya, Manisa, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Sivas, Tokat, Uşak, Yozgat en Zonguldak. Deze trekken volgens het Turkse Ministerie van Cultuur en Toerisme, Frommer's Travel Guide en TripAdvisor minder internationale bezoekers door hun utilitaire stadsopbouw en beperkte toeristische infrastructuur.

Wel bezitten sommige van deze steden regionaal of nationaal belangrijke waarden: Ankara als hoofdstad, Diyarbakır met UNESCO-stadsmuren, Kayseri met Seltsjoekse monumenten, Denizli nabij werelderfgoed Pamukkale, en Nevşehir in de Cappadocië-regio. Internationaal blijven zij echter in de schaduw van de grote trekpleisters aan de westkust, Egeïsche regio en Istanbul.

Geschiedenis

Het land heeft een rijke en complexe geschiedenis die duizenden jaren beslaat. Het gebied was ooit de thuisbasis van oude beschavingen zoals de Hettieten, Lydiërs en Grieken. In de 11e eeuw vestigde het Seltsjukenrijk zich in Anatolië, gevolgd door het Ottomaanse Rijk, dat meer dan 600 jaar over een groot deel van Zuid-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten regeerde. Na de val van het Ottomaanse Rijk na de Eerste Wereldoorlog, werd Turkije in 1923 opgericht als de Republiek Turkije onder leiding van Mustafa Kemal Atatürk. Atatürk voerde ingrijpende hervormingen door, die de basis legden voor de moderne natie die Turkije vandaag is.

De tien oudste steden van Turkije, van oudste naar jongste, gebaseerd op de historische en archeologische ouderdom van de nederzettingen en hun continue bewoning, zijn Urfa (Şanlıurfa), Mardin, Gaziantep, Diyarbakir, Antalya, Bursa, Izmir (Smyrna), Konya, Ankara en Istanbul.

Foto's

Klik op onderstaande link om de enige stad ter wereld die op twee continenten ligt, te bezoeken.

• Istanbul

Weetjes

1. Turkije heeft drie verschillende tijdzones, wat het een van de weinige landen ter wereld maakt met zoveel tijdzones.

2. De stad Istanbul was vroeger bekend als Byzantium en later als Constantinopel, en was ooit de hoofdstad van zowel het Byzantijnse als het Ottomaanse rijk.

3. Turkije is de bakermat van de wereldberoemde Turkse koffie, die door UNESCO als immaterieel cultureel erfgoed wordt erkend.

4. Het land herbergt de beroemde oude stad Troje, die door Homerus werd beschreven in de Ilias.

5. Turkije heeft meer dan 80.000 moskeeën, wat meer dan enig ander land ter wereld is.

6. De warmwaterbronnen van Pamukkale, ook wel de "Cotton Castle" genoemd, zijn een van de meest bezochte natuurwonderen van Turkije.

7. De beroemde site van Göbekli Tepe, die wordt beschouwd als het oudste tempelcomplex ter wereld, bevindt zich in het zuidoosten van Turkije.

8. Het land heeft een lange kustlijn van 8.333 kilometer langs de Middellandse Zee, de Egeïsche Zee en de Zwarte Zee.

9. Turkse lira is de officiële valuta, en het land heeft een van de grootste economieën van de regio.

10. De sport van het olijvenoogsten is een belangrijke culturele traditie in Turkije, vooral langs de westkust.

Veiligheid

Turkije is over het algemeen veilig voor toeristen, maar bepaalde regio's kunnen vanwege de politieke situatie, vooral in het zuidoosten, onveiliger zijn. Het land heeft een goed ontwikkelde toeristeninfrastructuur, en de meeste grote steden zoals Istanbul, Ankara en Izmir zijn veilig, mits men de gebruikelijke voorzorgsmaatregelen in acht neemt. Zoals in veel landen, moeten toeristen waakzaam zijn voor zakkenrollers, vooral in drukke markten en bij toeristische bezienswaardigheden.

Architectuur 

Deze overzichtslijst presenteert een selectie van Turkse steden met hun meest karakteristieke architectuurstijlen, gerangschikt in alfabetische volgorde:

A – B – C

• Ankara: Klassieke Ottoman-renaissance, neoclassicisme, modernisme, brutalistisch, hedendaagse architectuur (onder meer Anıtkabir)
• Antalya: Romeins, Ottomaans, Seltsjoeks, modern toerisme-architectuur
• Bursa: Ottomaanse architectuur, islamitisch, timmerbouw/houten yalı’s, vroeg-Ottomaans
• Bodrum: Byzantijns, Ottoman, modern resortstijl

D – E – F

• Diyarbakır: Romeinse stadsmuren, Seltsjoeks islamitisch, middeleeuws islamitische moskeeën
• Edirne: Ottomaanse imperialstijl, Barok-Ottomaans (Selimiye), klassieke Osmanli vormgeving
• Eskişehir: Ottomaans, modernistische studentenstad, hedendaagse stedelijke renovatie

G – H – I

• Gaziantep: Romaanse bazaars, Ottomaans, koloniale industriële architectuur
• Göynük: Traditionele Turkse houten architectuur, vernaculaire stijl
• İstanbul: Byzantijns, klassiek Ottomans (Süleymaniye, Hagia Sophia), Ottomaanse barok, neo-barok, Neoclassicisme, Art Nouveau, modernisme, brutalistisch, postmodern, hedendaagse architectuur (Galataport, MAAT)
• Konya: Seltsjoeks islamitisch, Ottomaanse religieus, modernistische reisarchitectuur

K – M

• Kaş: Lycische ruïnes, Ottomaans kustarchitectuur
• Kastamonu: Byzantijns, Ottomaans, houten huisarchitectuur
• Mardin: Syriac-Arabisch-Ottomaans zandsteenarchitectuur, islamitisch Anatolisch, vernaculair
• Muğla: Ottoman, Seltsjoeks, traditioneel Turks, modern toeristische architectuur

S – Z

• Safranbolu: Ottomaanse houten huizen, bazaars, vernaculaire stijl gespaard als UNESCO-town
• Şirince: Grieks-Ottomaans traditioneel huis, witgepleisterd vernaculair dorp
• Trabzon: Byzantijns, early Ottoman, middeleeuwse kerkarchitectuur (Hagia Sophia Trabzon), renaissance-Ottomaans
• Turgutreis: Ottoman, modern toeristische kuststijl
• Ürgüp (Cappadocië): Traditionele rotsarchitectuur, grotwoningen, Seltsjoeks

Het Turkije dat Ankara niet kan bieden

Ankara komt op deze website niet aan bod en er is geen beeldmateriaal beschikbaar, maar de hoofdstad van Turkije verdient een korte introductie. De stad werd vanaf 1923 doelbewust ontworpen als administratief centrum om het moderne, seculiere karakter van de jonge republiek uit te dragen, wat resulteerde in brede boulevards, moderne kantoorgebouwen en woonwijken die weinig onderscheidend zijn van andere geplande hoofdsteden. Enkele musea en monumenten rond Atatürk en de moderne Turkse geschiedenis zijn interessant, maar Ankara mist de historische diepgang, levendige sfeer en aantrekkelijke ligging die andere Turkse steden wel bieden.

Istanbul - waarover deze website wel digitale foto's en informatie bevat - betovert bezoekers met zijn unieke positie tussen Europa en Azië, waar de majestueuze Hagia Sophia en Blauwe Moskee getuigen van een rijke Byzantijnse en Ottomaanse geschiedenis, terwijl de levendige Grand Bazaar en trendy wijken zoals Beyoğlu een kosmopolitische energie uitstralen. Hoewel de volgende Turkse steden niet verder op deze website worden behandeld, illustreren zij wel wat Ankara aan aantrekkingskracht ontbreekt: Izmir straalt mediterrane charme uit als bruisende havenstad met elegante boulevards, terwijl vlakbij de antieke pracht van Efeze en het pittoreske Şirince wachten. Antalya combineert een spectaculaire ligging aan turkooizen wateren met een prachtig bewaard gebleven ommuurde oude centrum (Kaleiçi), en vormt de toegangspoort tot antieke sites zoals Aspendos en Perge.

Bursa, de eerste Ottomaanse hoofdstad, fascineert met architecturale pareltjes zoals de Groene Moskee en traditionele hammams, gelegen tegen de besneeuwde hellingen van de Uludağ. Konya ademt spiritualiteit als geboorteplaats van de wervelende derwisjen en thuisstad van de mystieke dichter Rumi, wiens mausoleum pelgrims uit de hele wereld trekt. Gaziantep staat bekend als de ongekroonde culinaire hoofdstad van Turkije, waar authentieke gerechten zoals lahmacun en baklava worden geserveerd in kleurrijke bazaars vol Arabische invloeden. Trabzon aan de Zwarte Zee betovert met het spectaculair gelegen Sumela-klooster dat als een adelaarsnest tegen steile rotswanden kleeft, omgeven door weelderige groene berglandschappen. Şanlıurfa, door locals liefkozend 'de stad van profeten' genoemd, herbergt niet alleen het revolutionaire Göbekli Tepe - ouder dan Stonehenge - maar ook heilige plekken verbonden aan Abraham, traditionele steenhuizen en levendige thee-tuinen waar eeuwenoude verhalen worden verteld.

Zelfs kleinere juweeltjes zoals Safranbolu met zijn perfect bewaarde Ottomaanse houten huizen, Amasya met kliefgraven uitgehakt in rotswanden boven een schilderachtige rivier, of Mardin met zijn honingkleurige stenen architectuur die uitkijkt over de Mesopotamische vlakten, bezitten een authentieke charme en visuele kracht die Ankara's moderne, functionele karakter ontbeert. Ankara vervult vooral een diplomatieke en zakelijke rol en illustreert zo de beperkingen van kunstmatig gecreëerde hoofdsteden: functioneel en efficiënt, maar met beperkte toeristische aantrekkingskracht.

Bronnen

• Encyclopaedia Britannica. (2023). Turkey.
• Lonely Planet. (2023). Turkey Travel Guide. Lonely Planet Publications.
• National Geographic. (2023). Turkey: Crossroads of Civilizations. National Geographic Society.
• Turkey Tourism. (2023). Discover Turkey: Culture and Heritage.
• World Atlas. (2023). Turkey: Geography and Economy.

Deze tekst is deels gegenereerd met behulp van ChatGPT, een AI-taalmodel van OpenAI.